หมวดหมู่: 3 Books

ปรากฏการณ์ทำเรื่องง่ายๆให้ยุ่งเข้าไว้ หรือกล่าวให้ดูดี อาจเป็นว่า ให้ความสำคัญกับข้อมูล เพื่อการวางแผนเป็นระบบ หากว่าอีกบางเวอร์ชั่นมีเหตุผลน่ารับฟัง  เพื่อปกป้องตัวเองและ ขจัดความกลัวบางสิ่งบางอย่าง จำเป็นต้องอาศัยข้อมูล เตรียมการอย่างกระตือรือล้น รวมทั้งหาความรู้ใหม่ๆ

นี่เป็นครั้งแรก ไม่ใช้บริการจัดการท่องเที่ยว ไม่ว่าบริษัททัวร์ตามโปรแกรมทั่วไป หรือจัดเฉพาะกลุ่ม รวมถึงบริการโดยเลขานุการส่วนตัว จัดการจองตั๋ว จองที่พัก และจัดโปรแกรมการเดินทางเพื่อการทำงาน บริการอย่างหลังซึ่งคนกันเองจัดให้ มักมีรายการแถมอยู่บ่อยครั้ง

ครั้งหนึ่งไปดูกิจการหนังสือพิมพ์เกาหลีใต้ ศึกษาระบบการพิมพ์ผ่านดาวเทียม ความจริงเครื่องบินจากกรุงเทพฯ ไปโซล ใช้เวลาเดินทางไม่กี่ชั่วโมง แต่อดีตเลขาฯคนเก่งจัดโปรแกรมแถมให้ ผมต้องนั่งมองแผ่นดินไต้หวันจากช่องหน้าต่างเล็กๆ ของเครื่องบิน ซึ่งจอดนิ่งถึง 2 ชั่วโมง ยังดีขึ้นบ้าง แอร์โฮสเตสสายการบินตะวันตกบริการค่อนข้างดี มีเครื่องดื่ม มีไวน์มาให้ฆ่าเวลา

หรืออีกครั้งหนึ่ง เลขาฯคนเดิม บอกว่าได้จองโรงแรมโรแมนติกริมฝั่งแม่น้ำเทมส์ ตรงข้าม Canary Wharf อันเป็นที่ตั้งสำนักงานThe Mirror Group  คณะของเราตั้งใจไปดูระบบการจัดการระบบภาพข่าวของหนังสือพิมพ์อังกฤษ แต่ดูเหมือนเอกสารการจองจะยังอยู่ที่กรุงเทพฯ แต่ยังนับว่าโชคดี เมื่อไปถึงโรงแรม มีห้องว่าง  เราเลยได้พัก มีบางโอกาสที่นี่น ยังจดจำได้  ทดลองชิมไวน์แอฟริกาใต้ เป็นช่วงเวลาเดียวกันกับโลกกำลังเฉลิมฉลองประธานาธิบดีผิวสีคนแรกของแอฟริกาใต้* 

การเดินทางเที่ยวนิวซีแลนด์ ถือเป็นครั้งแรกพาบุตรชายจอมซนไปเที่ยวต่างประเทศ คนโต9 ขวบ คนเล็กเพิ่งจะ7ขวบ ทั้งๆที่เพื่อนฝูงบางคนเตือน ว่าพาลูกชายยังเล็กๆไปเที่ยวต่างประเทศหลายวัน จะเหนื่อยหน่อย  ด้วยมีแผนการใหญ่ในนั้นจึงดั้นด้น มีนัดหมายไปเยี่ยมชมโรงเรียนมัธยมศึกษา5แห่ง เป็นขั้นตอนสำคัญในการวางแผนหาโรงเรียนให้ลูก หลังเรียนจบประถมศึกษาในเมืองไทย 

ผู้อ่านหนังสือ “หาโรงเรียนให้ลูก” ของผม คงได้เห็นภาพและความคิดอ่านของคน ๆหนึ่ง จำต้องลงทุนลงแรง  อย่าให้บอกเลยครับว่ามีโรงเรียนอะไรบ้าง เอาเป็นว่าเราชอบเกาะใต้ ที่สำคัญเป็นโรงเรียนชายและเป็นโรงเรียนประจำ ด้วยเหตุผลกลใดอ่านจากหนังสือเล่มนั้น คงมีคำตอบให้บ้าง

เริ่มต้นแผนการ ด้วยอุดหนุนหนังสือสารคดีท่องเที่ยนิวซีแลนด์วภาคภาษาไทยเกือบทุกเล่ม โดยเฉพาะการขับรถเที่ยว ไม่ว่างานเขียนเก่าเคยพิมพ์ในนิตยสารแพรว “ขับรถเที่ยวไปในนิวซีแลนด์” ของสันต์ ยอดใจศิลป์ “เที่ยวไปกินไป” ของพลเอกโอภาส โพธิแพทย์ ไปจนถึง “ยกครอบครัวเที่ยวเมืองกีวี” ของไมตรี ลิมปิชาติ ฯลฯ ผมได้ความคิดอย่างหนึ่ง มุมมองผู้เขียน คล้ายๆกัน มักนำเสนอภาพความสวยงามทางธรรมชาติของนิวซีแลนด์

รู้ดีว่าเป็นงานประเภท “เรื่องแต่ง” (Fiction) เป็นมุมมองกับภาพที่เห็น แม้เป็นสถานที่เดียวกัน แต่ภายใต้เงื่อนไขและเวลาที่ต่างกัน มุมมองแต่ละคนย่อมไม่เหมือนกัน อาจคล้ายๆนิยายซึ่งมักทำเป็นละครทีวี ใช้ฉากสังคมไทย เป็นพื้นแก่งความเป็นไปอย่างกว้างๆ ไม่จำเป็นต้องเชื่อมโยงกับเรื่องแต่งที่ดำเนินไป ข้อเขียนของผม อาจจะนับรวมเป็นเรื่องแต่ง (Fiction) ด้วยก็ได้

แน่นอน ผมต้องอ่านหนังสือซึ่งนักท่องเที่ยวทั่วโลกถือกันว่าเป็นคัมภีร์ ไม่ว่าLonely Planet ซึ่งก่อตั้งโดยสามีภรรยาเชื้อสายอังกฤษ ผู้เริ่มต้นเดินทางด้วยวิธีประหยัด จากเกาะอังกฤษถึงออสเตรเลีย เมื่อประมาณ 40 ปีที่แล้ว, DK Eyewitness Travel Guide และ The Rough Guide ซึ่งอยู่ในเครือข่ายสำนักพิมพ์ยักษ์ใหญ่ของโลก หรือInside Guide ของเยอรมนี (ฉบับแปลเป็นภาษาอังกฤษ) หนังสือเหล่านี้ เป็นผลผลิตมาจากความคิดคล้ายๆกัน พยายามจัดระบบข้อมูลเพื่อการท่องเที่ยวซึ่งอ้างอิงได้ โดยเฉพาะมีข้อมูลสำหรับผู้เดินทางท่องเที่ยวเอง นับว่าเป็นหนังสือขายดีในโลกประเภทหนึ่ง ที่น่าแปลก ปัจจุบันคนไทยเที่ยวเมืองไทยเอง ยังอ่านหนังสือพวกนี้เลย อย่างไรก็ตาม แม้ให้ความสำคัญเกี่ยวกับข้อมูล แต่บางมิติมาจาก มุมมอง ความคิด และความเชื่อของผู้เขียน  อาจไม่ตรงกับผู้อ่านเสียทีเดียว

อย่างไรก็ตาม ข้อมูลในหนังสือฝรั่ง ยังไม่เพียงพออยู่ดี โดยเฉพาะข้อมูลอย่างละเอียด อาณาบริเวณที่ตั้งโรงเรียน ในที่สุดสามารถหาข้อมูลแผนที่ดังกล่าวจนได้ จากอินเทอร์เน็ต ซึ่งใช้เวลานานทีเดียว**  แม้บางคนจะบอกว่าให้มาที่ “i” (Visitor Information) สัญลักษณ์อักษร “i” เด่นเห็นชัดในทุกเมือง ไม่ว่า เมืองเล็ก เมืองใหญ่ แม้แต่หมู่บ้าน 300 คน ยังมี “i” เป็นแบบไม่มีเจ้าหน้าที่ มีเพียงข้อมูลและสิ่งอำนวยความสะดวกทั่วไป เช่น ห้องน้ำ และ ที่พักนั่งเล่น โดยเรียกว่า i Kiosk  ทุกครั้งเราไปถึงเมืองต่างๆ สิ่งแรกมักทำ แวะที่ “i” ไม่ว่าจะเพียงหาห้องน้ำ หรือหาร้าน Fish’n Chip อาหารฟาสต์ฟู้ดขึ้นชื่อของชาวกีวีซึ่งบุตรชายทั้งสองชอบ 

เรื่องที่พัก ดูเป็นเรื่องใหญ่ โดยตั้งใจไว้แต่แรกเลยว่าจะไม่พักโรงแรม ซึ่งใช้บริการสำหรับการเดินทางทั้งในและต่างประเทศทุกครั้งที่ผ่านมา  ไม่ว่าโรงแรมซอมซ่อในหลวงพระบาง จนถึงโรงแรมหรูหราบนถนน Fifth Avenue  ให้เหตุผลกับตนเองว่า เป็นกระบวนการจัดสรรประสบการณ์หลากหลายสำหรับบุตรด้วย

ที่พักในนิวซีแลนด์มีหลากหลายให้เลือก ตั้งแต่ YHA B & B Motel Farmstay Motor Lodge จนถึงโรงแรม ตามแผนเดิมกะว่าจะพยายามหาที่พักอย่างหลากหลาย หลังจากหาข้อมูลในอินเทอร์เน็ตอยู่พักใหญ่ ค่อนข้างเสียเวลามาก*** ผมจึงสั่งซื้อหนังสือ 2 เล่ม Jesons Motel & Motor Lodges 2002 กับ Bed & Breakfast Book 2002 ความจริงบางเล่มเป็นหนังสือแจกฟรีตาม Motel ต่างๆ คนที่ซีเรียสในเรื่องข้อมูล บางทีต้องลงทุนเกินความจำเป็นบ้าง

ข้อมูลที่พัก เน้นเมือง 5 แห่ง ซึ่งโรงเรียนตั้งอยู่ ทั้งนี้ต้องอยู่ใกล้โรงเรียน ผมรู้สึกพอใจกับแผนการ เรามักจะมาถึงที่พักในตอนบ่าย โรงเรียนกำลังเลิก ได้เห็นภาพมากกว่าการเยี่ยมชมโรงเรียนอย่างเป็นทางการ นักเรียนกำลังกลับบ้าน การรับส่งนักเรียน ตลอดจนกิจกรรมหลังเลิกเรียน

 

บทสรุปเกี่ยวกับที่พัก เราแค่ตัดสินใจจองที่พักในวันแรก ริมLake Tekapoเท่านั้น ด้วยมาถึงแผ่นดินนิวซีแลนด์ที่สนามบิน Christchurch โดยไม่แวะพักตัวเมือง  ขับรถตะบึงไปตรงกลางเกาะใต้ทันที เผอิญเป็นวันเสาร์ ได้ข้อมูลว่าLake Tekapo ที่ท่องเที่ยวยอดนิยม ที่พักมักเต็ม ซึ่งก็เป็นจริง ขนาดจองล่วงหน้าเป็นเดือน ที่พักเต็มเกือบทั้งหมดมีว่างอยู่แห่งเดียว คือบ้านพักเยาวชน (YHA) ผมซึ่งเลยวัยเยาวชนแล้ว จำต้องสมัครเป็นสมาชิก YHA ทางอินเทอร์เน็ตเสียเงิน 30 เหรียญนิวซีแลนด์ เพื่อจองที่พักล่วงหน้าสำหรับวันแรกของการเดินทางท่องเที่ยวนิวซีแลนด์ รวมค่าใช้จ่ายประมาณ 60 เหรียญนิวซีแลนด์ ถือเป็นที่พักราคาถูกที่สุดของการเดินทาง

ว่าไปแล้ว ที่พักYHA กะทัดรัด เป็นอาคารชั้นเดียว ก่อสร้างโดยเทคโนโลยี Prefabrication สามารถยกขึ้นรถโยกย้ายได้ ตั้งอยู่ริมทะเลสาบในทำเลที่ดีที่สุดก็ว่าได้ แม้ว่าจะเป็นที่พักไม่หรูหรา เราพักห้องเล็กๆ ซึ่งมีหน้าต่างมองเห็นทะเลสาบ มีฉากหลังเป็นเทือกเขา Southern Alps โดยยอดเขาหนึ่งมีชื่อเสียงระดับโลกที่เรียกว่า Mt.Cook อยู่ตรงกลางเฟรม ฟากหนึ่งของห้องมีเตียงสองชั้นสำหรับบุตรทั้งสอง ในคืนที่อากาศหนาวมากๆ เราหา Heater แทบไม่พบ มันเป็นกล่องเล็กๆ อยู่มุมห้อง เราต้องตื่น มาแทบทุก 2 ชั่วโมงเพื่อเปิดเครื่อง ด้วย Heater ชนิดกระเป๋า เป็นระบบเปิดด้วยมือ แต่ระบบปิดอัตโนมัติ ตามแนวคิดประหยัดพลังงาน

เราผ่านคืนแรกที่แสนเหนื่อยอ่อนไปได้อย่างตื่นเต้น ภรรยาเข้าครัวทำอาหารเช้า อย่างง่ายๆ เป็นบะหมี่สำเร็จรูป และขนมปังกับนม เนย  ภายในห้องอาหารรวม ท่ามกลางเพื่อนใหม่ๆหลายคน มีทั้งเด็กสาววัยรุ่นญี่ปุ่น จนถึงสองสามีภรรยาชาวออสซี่อาวุโส เป็นเช้าที่ดี พวกเราดีใจ สามารถมองเห็นหิมะบนยอด Mt.Cook หลังจากเมฆหนาปกคลุมมาหลายวัน

เทคนิคการเลือกMotel เริ่มต้นจากหนังสือสั่งซื้อโดยเลือกไว้สัก 4-5 แห่ง เมื่อไปถึง เข้าไปดูของจริง หากพอใจก็ตกลงทันที Motel ในนิวซีแลนด์มีระบบมาตรฐานรับรอง ไม่ว่าเป็น เครือข่าย (Chain) ที่มีชื่อเสียง หรือได้ Qualmark กี่ดาว รวมจนถึงดูว่ามีเคเบิลทีวี (Sky TV) หรือไม่ ในรายการหลังมีเรื่องสำคัญขึันมาก บุตรชายทั้งสองชอบดูการ์ตูนSky TV พวกเขาบอกว่าเป็นเรื่องใหม่กว่าUBCเมืองไทย ขณะที่ Sky TV ในแต่ละ Motel ไม่เหมือนกัน ดังนั้นเมื่อเข้าชมห้องพักก่อนตัดสินใจ บุตรชายทั้งสองจะรี่เข้าไปเปิดทีวีก่อนอื่น

แม้ว่าการเดินทางโดยเครื่องบิน ดูจะไม่รื่นรมย์เท่ารถไฟ อย่างที่นักเขียนสารคดีระดับโลก– Pual Theroux ว่าไว้ ผมรู้สึกว่าที่นั่งชั้นประหยัดมันแคบลง แม้ว่านั่งข้างบุตรตัวเล็ก อาจจะเป็นไปได้ว่าอายุมากขึ้น รู้สึกว่าการเข้าห้องน้ำเป็นเรื่องทรมานกับการรอคิวนาน แต่ก็ได้บอกตนเองว่า ครั้งหนึ่งในชีวิตเมื่อเดินทางด้วยคองคอร์ด จากสนามบินฮีทโธรว์จากลอนดอน ไปยังนิวยอร์ก ที่นั่งทุกที่นั่งเป็นชั้นหนึ่ง ซึ่งดูแคบเหมือนๆกับชั้นประหยัดนี่ล่ะ สำหรับบุตรแล้ว พวกเขารู้สึกตรงกันข้าม การเดินทางเครื่องบินครั้งแรกในฃีวิต สนุกสนาน ตื่นเต้น 

โดยทั่้วไปการเดินทางให้ความรู้มากมาย มีเรื่องราวหลากหลาย ที่มีความหมาย  ทว่าครั้งนี้  มีความเฉพาะเจาะจงพอสมควร ว่าด้วยมิตรภาพต่างเผ่าพันธุ์ ซึ่งเชื่อว่ามีคุณค่ามากขึ้นในยุคโลกเชื่อมเข้าหากันมากกว่าที่เคย   เราไม่อาจหาได้ หากกักตัวเองอยู่ในพื้นเพและพรมแดนของตนเอง

ได้พบผู้คนมากมายพร้อมที่จะสื่อสารสนทนากับเรา ไม่ใช่เพียงทำตามหน้าที่อย่างครูใหญ่ หรือเจ้าหน้าที่โรงเรียน พวกเขาและเธอต้อนรับอย่างเต็มใจ แม้วันนั้นเป็นวันหยุด บังเอิญในช่วงนั้นครูนิวซีแลนด์กำลังประท้วง เรียกร้องผลตอบแทนให้มากขึ้น ด้วยการปิดโรงเรียนหยุดสอน เป็นช่วงๆ  เรามีโอกาสเข้าไปในห้องเรียนขณะมีการเรียนการสอน คุยกับครูผู้สอนและนักเรียนอย่างไม่ขัดเขิน ไม่ขัดจังหวะ ตลอดจนเข้าไปในหอพักทั้งชายและหญิง เข้าถึง เข้าใจชีวิตนักเรียนประจำ

เหนือสิ่งอื่นใด เราได้เข้าใจบุตรทั้งสองมากขึ้น เข้าใจธรรมชาติ และแรงบันดาลใจแห่งการเรียนรู้ ผมและภรรยาไม่ค่อยมีโอกาสชอปปิ้ง ด้วยพวกเขาต้องการเห็นโลกกว้างมากกว่านั้น เผชิญผจญภัยในชีวิต ไม่ว่าการเดินเท้า 2 ชั่วโมง ไปชมธารน้ำแข็งโบราณ เพื่อสัมผัสของจริงอย่างไกล้ชิด เป็นเรื่องสนุก ท้าทายสำหรับพวกเขา ขณะที่ผมต้องฝืนทนบ้าง หลายรายการเราต้องการเพียงชมห่างๆ แต่ลูกๆต้องการเข้าถึงอย่างใกล้ชิด ในบางช่วงบางเวลา ไม่รู้จะไปไหน ทั้งสองขอเข้าสวนสาธารณะที่มีต้นไม้ปีนได้ ก็พอ

อีกครั้งในค่ำวันหนึ่งในMotel ที่ Franz Josef พริกไทยในห้องครัวถูกใช้จนเหมดกลี้ยง บุตรอาสาไปขอมาเพิ่ม แม้ว่าเขาเป็นนักเรียนประถมปีที่ 4 ของระบบโรงเรียนซึ่งภาษาอังกฤษใช้งานไม่ได้ แต่เขากล้าทำบางเรื่อง

นั่นไม่ใช่เรื่องที่ยิ่งใหญ่ สำหรับผู้อ่านหรือใครเลย  ทว่าสำหรับเขา อาจเป็นโอกาสที่สำคัญมากๆครั้งหนึ่ง ท่ามกลางกระบวนการเรียนรู้ เข้าใจโลกและตนเอง

สำหรับคนรุ่นเราอาจมีมุมองแตกต่าง ชินชากับบางระบบ ซึ่งให้ความรู้สักมั่นคงไม่สุ่มเสี่ยง ภาพนั้นอาจเป็นว่า พ่อแม่ ผู้ปกครองและโรงเรียน ต่างเห็นพ้องต้องกัน ให้เด็กจำนวนมากอยู่ไว้ในห้องสี่เหลี่ยม ทั้งในเวลาเรียนปกติและเวลาเรียนไม่ปกติ ประหนึ่งว่าการจมปลักอยู่ในห้องนั้นนานเท่าใด จะทำให้การเรียนรู้ มีมากขึ้นเท่านั้น

การท่องเที่ยวครั้งนี้ เราได้คิดขึ้นมาบ้างว่า  ลูกๆคงไม่เหมือนรุ่นเรา ซึ่งอ้างว่าเป็นผู้เจนโลก ในช่วงชีวิตเยาว์วัยเช่นพวกเขา มีความกระหาย ใคร่เรียนรู้อย่างจริงใจ อย่างท้าทาย  แต่ที่เห็นๆ เป็นไป น่าเสียดาย โอกาสนั้นแคบกว่าที่คิดที่ควร เพราะถูกครอบงำและปิดกั้นจากคนอีกรุ่่นหนึ่ง

เราจึงจะพยายาม ไม่ทำอย่างนั้น

หมายเหตุ ปรับปรุงจากข้อเขียน เคยตีพิมพ์เมื่อ15ปีที่แล้ว(นิตยสารผู้จัดการ ตุลาคม 2545)เพิ่มเติมด้วยภาพจากอัลบั้ม(ตั้งใจแปลงจากระดาษเป็นดิจิติอล)

เชิงอรรถ * เนลสัน แมนเดลา ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี สาธารณรัฐแอฟริกาใต้ เมื่อ
27 เมษายน 2537 **Google Maps เปิดบริการ ปี2548 ***Travel website เพิ่งอยู่ในระยะเริ่มต้น